ریاست‌های استخبارات و اطلاعات فرهنگ طالبان در هرات روز گذشته در نشستی با مسئولان رسانه‌های محلی و شمار از خبرنگاران این قوانین را اعلام کرده‌اند.
- رسانهها در خبرها باید به جای «طالبان» امارت اسلامی استفاده کنند.
- تبلیغ منفی بر ضد نظام و مخشوش ساخت اذهان عامه علیه حکومت ممنوع است.
- رسانهها از نشر هرگونه موسیقی «مبتذل و خلاف دستورات اسلامی» خود داری کنند.
- نشر هرگونه سریال و فیلم‌های خلاف فرهنگ و ارزش‌های اسلامی ممنوع است.
- رسانهها باید از پخش و نشر هر نوع برنامه که باعث توهین و تحقیر شخصیت‌ها و مردم می‌شود جلوگیری کنند.
- خبرهای بدون تحقیق و جزئیات کامل نباید نشر شود.
- هر نوع شایعه افکنی و دست زدن به تعصبات قومی، لسانی و قبیله‌ای ممنوع است.
- رسانهها باید ارزش‌های اسلامی و منافع ملی کشور مد نظر داشته باشند.
با تسلط طالبان بر افغانستان شرایط زندگی برای همه‌ی مردم، به‌ویژه برای رسانهها و خبرنگاران کشور تغییر کرد. شمار زیادی از خبرنگاران مجبور شدند که افغانستان را ترک کنند. برخی برای نجات زندگی‌شان و برخی هم به امید ادامه‌ی فعالیت‌های رسانه‌ای بی‌طرفانه؛ امیدی که اکنون بر آن غبار مهاجرت و قانون دست‌وپاگیر کشورهای میزبان سایه افگنده است. این وضعیت شماری را به ترک شغل خبرنگاری واداشته و شماری نیز با مشکلاتی برای امرار معاش دست به گریبانند.
خبرنگاری زیر حاکمیت طالبان
با سقوط حکومت به‌دست طالبان، این گروه برای رسانهها و خبرنگاران محدودیت وضع کرده‌اند و با اعمال فشار سبب سانسور شدید رسانهها و خبرنگاران شده و می‌شوند. فشاری که سبب شده است تا شمار زیادی از رسانهها مسدود شوند. خبرنگاران کارشان را از دست داده و افغانستان را ترک کرده‌اند و وظایف دیگر جست‌وجو می‌کنند.
شماری از خبرنگاران داخل افغانستان می‌گویند که طالبان عملا از خبرنگاران و رسانهها می‌خواهند که هیچ گونه خبر و گزارش انتقادی را نشر نکنند.
فریدون حنفی یکی از ده‌ها خبرنگار باقی‌مانده در افغانستان است. او می‌گوید که طالبان بارها از او خواسته است که گزارش‌های انتقادی را نشر نکنند. او توضیح می‌دهد که تا اکنون و به‌دلیل تهیه‌ی گزارش‌هایش بارها از سوی اداره استخبارات و مسئولان امنیتی طالبان فراخوانده شده است: «بسیاری از گزارش‌ها به درخواست طالبان از نشر بازمانده است و شماری نیز با رویکرد ملایم که نشر می‌شود نیز باعث دردسر برای ما می‌شود.»
این خبرنگار ۲۷ ساله‌ی افغانستان از چهار سال به این سو خبرنگاری می‌کند، اما اکنون می‌گوید که به‌دلیل اوضاع موجود از خبرنگاری دل‌سرد شده است.
وضعیت رسانهها
با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، اوضاع امنیتی در کشور وخیم شد و در نهایت در ۲۴ اسد سال جاری خورشیدی منجر به فروپاشی کامل حکومت به‌دست طالبان شد. این تغییر زندگی بسیاری از مردم افغانستان را متحول کرد. این تحول بیشتر روی رسانهها در افغانستان محسوس است؛ زیرا با بد‌ترشدن اوضاع امنیتی و خروج نیروهای خارجی از افغانستان، دوران شکوفایی آزادی بیان در افغانستان به پایان رسیده است. شهروندان از دسترسی نداشتن به اطلاعات دقیق و بی‌طرف شاکی‌اند و نهاد‌های خبررسانی را متهم به تبلیغات به نفع طالبان می‌کنند.
با سقوط حکومت به‌دست طالبان، این گروه در اولین اقدام برای فعالیت رسانهها طرزالعمل یازده ماده‌ای را تهیه کرد و با اعمال فشار و تهدید رسانهها را مجبور کرده که این طرزالعمل وزارت‌های اطلاعات و فرهنگ و امر به معروف و نهی از منکر این گروه را پیروی کنند. بر اثر این فشارها روزنامه‌ها از چاپ بازمانده‌اند. نشرات بسیاری از رسانهها، به‌ویژه محتوای نشراتی رسانه‌های صوتی و تصویری در افغانستان تغییر کرده است.
این درحالی است که براساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF) و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان (AJIA)، از زمان تسلط گروه طالبان بر افغانستان تاکنون فعالیت ۴۳ درصد رسانهها در این کشور متوقف شده است و شش‌هزار و ۴۰۰ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای نیز شغل‌شان را از دست داده‌اند.
این سازمان‌ها تأکید کرده‌اند که در میان این افراد، خبرنگاران زن بیشترین آسیب را دیده‌اند. براساس داده‌های گردآوری‌شده توسط سازمان گزارشگران بدون مرز و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان، از هر پنچ خبرنگار زن و کارمند رسانه‌ای زن، چهار نفرشان بیکار شده‌اند.
براساس این داده‌ها، در مجموع ۸۴ درصد خبرنگاران و کارمند رسانه‌ای زن کارشان را از دست‌داده‌اند. همچنین در گزارش تأکید شده است که هم‌اکنون در ۱۵ ولایت افغانستان هیچ زنی به‌عنوان خبرنگار کار نمی‌کند.
در شهر کابل هم که قبل از سقوط افغانستان به‌دست طالبان یک‌هزار و ۱۹۰ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای زن کار می‌کردند، اکنون تنها ۳۲۰ نفر کارشان را ادامه داده‌اند.
براساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان، در مجموع ۶۰ درصد خبرنگاران و همکاران رسانهها بعد از سقوط حکومت به‌دست طالبان از کار برکنار شده‌اند.
سازمان گزارشگران بدون مرز و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان همچنین گفته‌اند از مجموع ده‌هزار و ۷۹۰ نفری که در رسانه‌های افغانستان قبل از تسلط طالبان کار می‌کردند، در هنگام نظرسنجی این نهادها، چهارهزار و ۳۶۰ نفر در وظایف‌شان بوده‌اند.
با این حال، این نهادها گفته‌اند که محیط برای خبرنگاران در افغانستان به‌شدت نا آرام شده است. این درحالی است که به‌تازگی رحمت‌الله مرجان‌خیل، یک خبرنگار محلی در ولایت غزنی از سوی نیروهای طالبان مورد ضرب‌وشتم قرار گرفته و پرده‌ی گوش او آسیب دیده است.
