به دنبال تنش‌های اخیر میان حکومت طالبان و ایران، امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجۀ طالبان، با حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجۀ ایران، درباره مشکلات عمومی مهاجران افغان مقیم آن کشور، رویدادهای اخیر، روابط دوجانبه، تامین امنیت نمایندگی‌های دیپلوماتیک و دیپلومات‌های ایران در افغانستان، تجارت و برخی موضوعات صحبت کردند.
وزارت خارجۀ حکومت طالبان گفته است که قرار است هیاتی از افغانستان به زودی عازم ایران شود تا در مورد مسایل مربوط به مهاجرین و بازداشت شدگان افغان گفتگو کند.
مقام‌های طالبان گفته اند دو طرف تایید کردند که برخی حلقات “مغرض” تلاش می‌کنند تا با استفاده از رسانه‌ها بین مردم افغانستان و ایران نفرت و خصومت ایجاد کنند و زمینه را برای خشونت فراهم کنند.
ضیا احمد تکل، معاون سخنگوی وزارت خارجۀ حکومت طالبان، گفت: “برای جلوگیری از این مشکلات، هر دو طرف متعهد شدند که اجازه ایجاد فضای کینه توزانه و فاصله بین دو کشور و ملت دوست و همسایه را نخواهند داد.”
پس از حمله با چاقو از سوی یک مهاجم اوزبیک تبار بر سه روحانی ایرانی در صحن حرم امام رضا در شهر مشهد ایران که منجر به کشته شدن دو روحانی و زخمی شدن یکی دیگر از آنان شده است، بدرفتاری با مهاجران افغان مقیم ایران شدت گرفته و به پیمانۀ گسترده در شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافته است.
در ادامۀ این تنش‌ها، برعلاوۀ تظاهرات برخی از شهروندان افغان در کابل، هرات و خوست، قنسولگری ایران در هرات هدف حملۀ سنگ اندازی معترضان قرار گرفت و دروازۀ آن به آتش کشیده شد؛ تظاهراتی که منجر به احضار شارژدافیر افغانستان به وزارت خارجۀ ایران شد.
در پی صحبت تلفونی متقی و عبداللهیان، وزارت خارجۀ ایران نیز با نشر اعلامیه‌ای گفته است که این کشور نگاهی مثبت و سازنده به افغانستان دارد و در همین چارچوب، تبادل هیات برای همکاری‌های بین دو کشور صورت می‌گیرد؛ کمک‌های بشری ارسال می‌شود و نمایندگی‌های سیاسی برای عرضۀ خدمات به مردم افغانستان باز نگه داشته شده است.
این وزارت افزوده است: “از هیات حاکمه موقت افغانستان انتظار داریم در زمینه حفظ کامل امنیت اماکن دیپلوماتیک و دیپلومات‌های جمهوری اسلامی ایران، کنترول مرزها و عدم اجازه به عابرین غیر مجاز و همچنین عمل به تعهدات دوجانبه خود مطابق قراردادهای لازم الاجرای فی ما‌بین از جمله در حوزه حقابه ایران و آب های مرزی همکاری لازم و جدی را داشته باشد.”
سید جواد سجادی، کارشناس روابط بین‌المللی، به این نظر است که روابط کابل – تهران پس از تسلط طالبان بر افغانستان وارد مرحلۀ تازه شده، چون تاکنون حکومت طالبان را جامعۀ بین المللی و کشورهای منطقه و همسایۀ افغانستان به رسمیت نشناخته و ایران نیز از همین قاعده پیروی کرده است.
آقای سجادی افزود که ایران از همین‌رو در کنار تلاش برای تداوم روابط اقتصادی و تجاری، در رابطه به مسالۀ سیاسی برخورد محتاطانه دارد. او همچنان گفت که ایران تلاش می‌کند تا با یک سیاست معتدل، طالبان را وادار کند که قاعده‌های حکومت را وسیع‌تر سازد و حکومتی را بسازد که از واقعیت‌های افغانستان نمایندگی کند.
ایران از جمله کشورهای انگشت‌شماری است که از خروج امریکا و هم پیمانانش از افغانستان خرسند است، اما از وضعیت کنونی در افغانستان ناخرسند.
تهران طی هشت ماه گذشته همواره بر ایجاد حکومت همه شمول و فراگیر در افغانستان تاکید کرده است.
