بی بی سی نیوز گزارش می‌دهد از زمانی که طالبان کنترل افغانستان را به دست گرفته‌اند، ۲۲۹ استاد از سه دانشگاه بزرگ کابل، هرات و بلخ از کشور خارج شده‌اند.

اکثر استادانی که از این سه دانشگاه به خارج از کشور رفته‌اند، درجه‌های تحصیلی ماستری یا دکترا داشته‌اند.

بیشترین تعداد استادان از دانشگاه کابل انصراف داده‌اند که شمارشان به ۱۱۲ نفر رسیده است. کابل بزرگترین و مهم‌ترین دانشگاه افغانستان است که در آن پیش از تسلط طالبان هزاران دانشجو در مقاطع لیسانس و ماستری و دکتری مشغول تحصیل بودند.

این آمار شامل استادانی است که در شش ماه گذشته “به بهانه بیماری یا تحصیل” مرخصی گرفته یا از افغانستان خارج شده اند، نمی‌شود.

دانشگاه کابل

حدود ۵۰ استاد دیگر به تازگی از دانشگاه کابل انصراف داده‌اند.

دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کابل که ۲۷ استاد داشت، اکنون در رشته‌هایی مانند زبان فرانسه هیچ استادی باقی نمانده است.

هر ۷ استاد زبان فرانسه دانشگاه کابل، کشور را ترک کرده‌اند و اکنون هیچ استادی در این رشته در دانشگاه کابل حضور ندارد. ۲ استاد زبان آلمانی، یک استاد زبان چینی، ۲ استاد زبان ترکی و یک استاد زبان اسپانیایی باقی مانده اند. همچنین ۹ استاد زبان انگلیسی نیز انصراف داده‌اند.

پس از ادبیات، تعداد اعضای کادرهای علمی دانشکده‌های علوم در رشته‌های زیست شناسی، فیزیک، کیمیا، ریاضیات و علوم کامپیوتر به ۲۵ نفر کاهش یافته است.

به عنوان نمونه، پنج استاد از دانشکده کیمیا به خارج از کشور رفته‌اند که سه نفر از آنها درجه تحصیل دکترا و یک نفر ماستری دارند.

بسیاری از اساتید علوم کامپیوتر که در خارج از کشور در زمینه فناوری تحصیل کرده‌اند، نیز از کشور خارج شده‌اند.

۲۲ استاد دانشکده هنرهای زیبا به خارج از کشور رفته‌اند. به دانشجویان موسیقی، تئاتر، سینما، گرافیک، عکاسی و سایر هنرها آموزش داده نمی‌شود.

طالبان بخش موسیقی دانشگاه کابل را در اوایل حکومت خود لغو کردند و مشخص نیست که سرنوشت این دانشکده تحت حکومت طالبان چه خواهد شد.

هشت عضو کادر علمی دانشکده روزنامه‌نگاری خارج شده‌اند. بسیاری از معلمان دانشکده حقوق و علوم سیاسی، مدیریت دولتی و برخی دانشکده‌های دیگر را ترک کرده‌اند.

دانشگاه هرات

پس از دانشگاه کابل، هرات دومین دانشگاهی است که شمار زیادی از استادان آن در شش ماه گذشته کشور را ترک کرده‌اند.

۷۵ نفر از استادان دانشگاه هرات از کشور خارج شده است.

یکی از مسئولان دانشگاه هرات که نخواست نامش فاش شود، به بی‌بی‌سی گفت که روند خروج استادان هنوز ادامه دارد و بسیاری به دنبال راهی برای رفتن به خارج از کشور هستند.

به عنوان مثال، تنها هشت استاد از دانشکده علوم هرات به کشورهای دیگر رفته‌اند. ۱۰ استاد پیش از این برای تحصیل به خارج از کشور رفته بودند و هشت تن دیگر در چند ماه گذشته به خارج از کشور رفته‌اند.

دانشگاه هرات مجموعاً ۴۳۰ استاد داشت که حدود ۱۴۰ تن قبل از سقوط طالبان برای تکمیل تحصیلات خود به خارج از کشور رفته بودند.

حکومت قبلی افغانستان در سال‌های اخیر قانونی وضع کرده بود که به موجب آن هر استاد دانشگاه با مدرک لیسانس موظف بود در مدت پنج سال تحصیلات خود را به سطح ماستری برساند. بنابراین در دانشگاه‌های کشور تنها استادانی استخدام می‌شدند که درجه‌های تحصیلی ماستری یا دکتری داشتند.

به همین منظور، در نظام پیشین سالانه میلیون‌ها دلار صرف تکمیل تحصیلات عالی استادان در خارج از کشور می‌شد.

بیشتر از استادانی که برای تحصیل به خارج از کشور رفته‌اند به بی‌بی‌سی گفتند که در شرایط کنونی نمی‌خواهند به افغانستان برگردند.

دانشگاه بلخ

در مجموع ۴۲ استاد از دانشگاه‌ بلخ از کشور خارج شده‌اند. همین هفته گذشته دو استاد این دانشگاه کشور را ترک کردند. یک منبع در این دانشگاه گفت: ممکن است جان همه استادان در خطر نباشد، با آنهم در تلاشند تا راهی برای خروج از کشور بیابند.

شبنم صالحی که برای حدود هفت سال در دانشکده مدیریت دولتی دانشگاه کابل تدریس می‌کرد، در ماه‌های اخیر به کانادا مهاجرت کرده است.

خانم صالحی حالا خاطرات دوران دانشگاه را از روی تصاویر باقی مانده در لپتاپ خود مرور می‌کند و می‌گوید:

“محدودیت‌هایی برای حریم خصوصی ما ایجاد شد، وگرنه من نمی‌خواستم کارم را ترک کنم. حتی در قسمت حرفه‌ای ما هم دخالت شد. دیگر فضای ذهنی برای استادان وجود نداشت”.

خانم صالحی که عضو کمیسیون حقوق بشر افغانستان نیز بود، گفت که امنیت فیزیکی ممکن است چالش بزرگی برای اساتید نباشد، اما “وضعیت به گونه‌ای شده است که معلمان آزادی خود را از دست داده‌اند.”