اقدامات طالبان برای بازداشت یا کشتن مولوی مهدی مجاهد، فرمانده هزارهتبار و ناراضی این گروه، وارد فاز تازهای شده است. به گفته منابع، گروه طالبان در کنار اعمال همزمان قیود بر اهل تشیع، شورای عالمان شیعه را مسوولیت داده است تا موضوع مولوی مهدی مجاهد را حل کند. به گفته این گروه، در غیر این صورت، نیروهای طالبان برای اقدام علیه مولوی مهدی بر بلخاب حمله خواهند کرد. پیشتر یک هیأت این شورا از بامیان و سرپل به بلخاب رفته و قرار است که هیأتی بزرگتر در همین روزها روانه آن ولسوالی شود. این در حالی است که به گفته منابع، طالبان مسیرهای هزارهجات را به روی این ولسوالی بستهاند و منتظر تصمیم شورای عالمان اهل تشیع هستند. اعضای شورای عالمان شیعه نیز به طالبان پیشنهاد کردهاند که تا پایان این مذاکرات، بر مولوی مهدی یورش نبرند. پیشتر این فرمانده ناراضی طالبان پیشنهادات پنج هیأت این گروه را رد کرده و خواستار سهمگیری همه اقوام در قدرت شده بود.
گروه طالبان در حالی که بر مذهب تشیع محدودیت میکند، اکنون دست به دامان عالمان شیعه شده است. منابع در ولایت شمالی سرپل میگویند که پس از برگشت بیثمر پنجمین هیأت طالبان به کابل، آنان به شورای عالمان شیعه وظیفه دادهاند تا میان این گروه و مولوی مهدی مجاهد میانجیگری کند. گفته میشود که یک هیأت این شورا برای انجام این ماموریت طالبان از ولایتهای بامیان و سرپل به بلخاب رفته است و قرار است یک هیأت دیگر نیز وارد این ولسوالی شود. یک منبع افزود که اگر این روند نتیجه ندهد، طالبان برای بازداشت یا کشتن این فرمانده ناراضی، اقدام میکنند.
با این حال، به گفته اعضای شورای علمای شیعه کشور، آنان از طالبان اطمینان گرفتهاند که تا پایان کار هیأت این شورا، علیه مولوی مهدی اقدام نظامی نکنند. براساس اعلام این شورا، یک هیأت بزرگتر روز چهارشنبه، ۲۵ جوزا، تشکیل شده است و ریاست آن را آیتالله واعظزاده بهسودی، از مراجع تقلید شیعیان، برعهده دارد. همچنان در ترکیب هیأت نمایندگانی از ۱۰ ولایت عضویت دارند. شورای علمای شیعه گفته است که این بار هیأت دیگر این شورا پس از انجام «مقدمات لازم» به بلخاب میرود.
یک عضو این شورا گفته است که «بزرگان» و «نخبگان» جامعه هزاره و شیعه افغانستان برای حل تنش میان مولوی مهدی و طالبان، نشستی را روز چهارشنبه، ۲۵ جوزا، در کابل برگزار کردهاند. به گفته او، در این نشست «فیصلههای ارزنده» و «معقولانه» صورت گرفته است. او توضیحی در مورد این فیصلهها ارایه نکرده، اما تأکید کرده است که جامعه هزاره و شیعه افغانستان مخالف هر نوع خشونت، تقابل و جنگ در کشور است و باور دارد که دستیابی به خواستهها از طریق روشهای مسالمتآمیز ممکن است.
همچنان منابع در بلخاب میگویند که طالبان هیأتی را به ریاست محمدهاشم صالحی، رییس شورای علمای شیعه، برای گفتوگو با مولوی مهدی تعیین کردهاند. این منبع تصریح کرد که هنوز زمان دقیق سفر اعضای این هیأت به ولسوالی بلخاب مشخص نشده است؛ اما سفر آنها به این ولسوالی در روزهای آینده صورت خواهد گرفت.
در همین حال، منابع نزدیک به مولوی مهدی روز جمعه، ۲۷ جوزا، گفتند که نیروهای طالبان همه مسیرهای منتهی به ولسوالی بلخاب سرپل را مسدود کرده و از گشتوگذار هواداران این فرماندهشان جلوگیری میکنند. آنان تأیید میکنند که نیروهای طالبان هماکنون دو مسیر منتهی به ولسوالی بلخاب را از طریق درهصوف سمنگان و سولیج بامیان بهگونه کامل مسدود کردهاند. این دو مسیر ولسوالی بلخاب را به هزارهجات وصل میکند. افزون بر این مسیرها، نیروهای طالبان رفتوآمد در مسیر بلخاب ـ شهر سرپل و برعکس آن را کنترل میکنند. به گفته منابع محلی، پیش از این طالبان در این مسیرها حضور نداشتند و اگر هم حضور داشتند، بسیار اندک بود.
افزون بر این، طالبان ویدیویی تبلیغاتی از جریان تمرین جنگجویانشان در سرپل را منتشر کردهاند. این گروه گرچند بهگونه مشخص آن را به تنش با مولوی مهدی ربط نداده است، اما به نظر میرسد که از آن در برابر صفآرایی نیروهای مولوی مهدی استفاده تبلیغاتی میکند.
مولوی مهدی اخیراً خواستهها و مطالباتش را در یک سخنرانی در میان جمعی از هوادارانش مطرح کرده است. او در این سخنرانی، میگوید که خواستار برابری، برادری و عدالت اجتماعی است. مولوی مهدی افزوده است که این موضوع را در دیدار با هیأتهای طالبان نیز مطرح کرده است. او با انتقاد از طالبان گفته است که این گروه نسبت به هزارهها بیمهری و کملطفی میکند و با این کار، آنان را حقیر میسازند. مولوی مهدی افزود: «ما (هزارهها) یک ملت و یک واقعیت انکارناپذیر هستیم. چرا اینقدر کممهری، چرا اینقدر کمتوجهی، چرا اینقدر کملطفی، چرا اینقدر حقارت، چرا مظلومیت؟ چرا یک مولوی مهدی جای دارد؟»
او رژیم طالبان را از منظر اسلامی هم زیر پرسش میبرد و میگوید که شیعیان را از ساختار خود حذف کرده و حقوق آنان را نادیده گرفته است. مولوی مهدی خطاب به طالبان میگوید که سنگ نظام ناب اسلامی را به سینه میزنید، اما شیعیان را نادیده گرفتهاید. او از این گروه میپرسد: «آیا این ملت (شیعیان) مسلمان نیستند؟» در ادامه این فرمانده ناراضی هزارهتبار طالبان با اشاره تلویحی به حادثه عاشورا، هشدار میدهد که طالبان نباید شیعیان افغانستان را با اقدامات یکجانبه خود بر سر دوراهی قرار دهند. به گفته او، اگر شیعیان و هزارهها بر سر دوراهی قرار گیرند، از میان «محرومیت»، «ذلت»، «حقارت» و «مرگ»، مرگ را میپذیرند.
مولوی مهدی تأکید کرده است که صبر آنان در برابر اقدامات طالبان تاکنون از سر خیرخواهی، برادری و همدیگرپذیری شیعیان و هزارهها است. با این حال، او به طالبان هشدار میدهد که «هیچ قدرت، دیکتاتور و امپراتوری با تهدید و تهمت حکم را بالایشان تطبیق کرده نمیتواند.» این فرمانده هزارهتبار طالبان در آخر تأکید میکند که منافع و سرنوشت شیعیان و هزارهها خط سرخ او است و از این خط به هیچ قیمت و به هیچ جبری عدول نخواهد کرد.
مولوی مهدی بهعنوان تنها فرمانده هزارهتبار و شیعهمذهب در صفوف نیروهای طالبان شناخته میشود. او در آغاز تسلط طالبان بر افغانستان، بهعنوان رییس استخبارات این گروه در ولایت بامیان تعیین شد. این فرمانده طالبان پس از عزل از این سمت، در ماه دلو سال گذشته بهعنوان معین وزارت شهرسازی طالبان گماشته شد، اما این پست را نپذیرفت. وی پس از برکناریاش از ریاست استخبارات طالبان در بامیان، به کابل آمد و چهار ماه در این شهر ماند. گفته شده که در این مدت مولوی مهدی زیر نظارت شبکه حقانی بوده است و از او خواسته شده بود تا اسلحه و مهماتش را به اداره استخبارات طالبان تحویل دهد. به گفته منبع، او این خواسته را نپذیرفت و به دلیل فشارهای طالبان مجبور شد به ولسوالی بلخاب برود. اکنون این فرمانده طالبان در ولسوالی بلخاب حدود ۴۰۰ نیرو دارد و همه این نیروها بومی و هزارهتبار هستند.
گفتنی است که از آن زمان تا حال، طالبان چند هیأت را برای گفتوگو و دلجویی مولوی مهدی به بلخاب فرستادهاند، اما این هیأتها بدون دستاورد به کابل بازگشتهاند. عدم تمکین مولوی مهدی به خواست طالبان و بهویژه شبکه حقانی مبنی بر برگشتش به کابل، طالبان را در مرکز نگران کرده است. این گروه در روزهای اخیر نیروهای بیشتری به اطراف ولسوالی بلخاب فرستاده و کنترل بر رفتوآمد مردم به این ولسوالی را تشدید کرده است.
طالبان در حال حاضر ساختاری را تشکیل دادهاند که سران آن عمدتاً از ملیت پشتون و اعضای گروه طالبان هستند. پیش از این، جامعه جهانی بارها تصریح کرده است که مشروعیت بینالمللی طالبان به تغییر وضعیت داخلی در افغانستان، از جمله تشکیل حکومت فراگیر و همهشمول بستهگی دارد. این درخواست در حالی مطرح میشود که اختلافات میان طالبان پشتونتبار و غیرپشتونتبار در شمال کشور، بهویژه فاریاب، تخار و سرپل، افزایش یافته است. باورها بر این است که طالبان با تسلطشان بر افغانستان، فرماندهان غیرپشتون خود را در انزوا قرار داده و در مواقعی، علیه آنان اقدام کردهاند.