خلاصه خبر
از سه‌شنبه‌شب ۱۵ میزان (اکتبر ۲۰۲۵) گزارش شده است که طالبان دسترسی به شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، اینستاگرام و تیک‌تاک را در افغانستان قطع کرده‌اند.
برخی منابع می‌گویند این تصمیم در نشستی میان رهبر طالبان، والی‌ها و ولسوالان در قندهار اتخاذ شده است.
ساکنان استان‌های کابل، قندهار، بلخ، پروان، سمنگان، فاریاب، قندوز، تخار، بدخشان و دیگر ولایات قطع دسترسی را تأیید کرده‌اند.
مردم گفته‌اند که تنها با استفاده از فیلترشکن‌ها می‌توانند به حساب‌های خود دسترسی یابند.
جالب اینکه پیام‌رسان واتس‌اپ و شبکه یوتیوب همچنان فعال هستند.
یک منبع گفت: در کابل، دسترسی به فیسبوک و اینستاگرام از طریق اینترنت شرکت‌های مخابراتی قطع شده است، اما از طریق وای‌فای فیبرنوری امکان دسترسی وجود دارد.
طالبان تاکنون به این اقدام به‌طور رسمی واکنش نشان نداده‌اند.
گزارش‌ها و زمینه‌های مرتبط
۱. قطع سراسری اینترنت اخیر
در روزهای اخیر، قطع اینترنت نقطه به نقطه و سپس خاموش شدن کامل برخی خدمات ارتباطی گزارش شده است، که سازمان‌هایی نظیر عفو بین‌الملل خواهان بازگرداندن فوری ارتباطات اینترنتی شده‌اند.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر نیز گفته است که این اقدام بیشتر زنان و دختران را هدف می‌گیرد تا صدایشان را خاموش کند.
۲. بهانه «مبارزه با منکرات» و اظهارات طالبان
طالبان در جواب ادعا کرده‌اند قطع اینترنت سراسری نیست و نقص در کابل‌ها و نیاز به تعمیر را دلیل این اختلال بیان کرده‌اند.
اما رسانه‌ها گزارش داده‌اند که پیشتر نیز در مناطقی مانند بغلان، بلخ و قندوز دسترسی به فیبر نوری و وای‌فای قطع شده بود با همین بهانه «ممانعت از منکرات».
۳. تأثیر بر زنان، آموزش آنلاین و معیشت
شمار زیادی از دختران افغان که به دلیل ممنوع بودن مدارس به آموزش مجازی وابسته بودند، این منبع یادگیری‌شان را از دست داده‌اند.
برخی از زنان کسب‌وکارهای آنلاین داشتند یا تدریس می‌کردند؛ اکنون دسترسی‌شان محدود شده است و درآمدشان به خطر افتاده.
قطع اینترنت همچنین خدمات بانکداری، رسانه‌ها و نهادهای کمک‌رسانی را مختل کرده است.
۴. پوشش رسانه‌ای و واکنش جهانی
قطع گسترده اینترنت در کشور برای بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی یک زنگ خطر است که نشان می‌دهد طالبان چگونه قصد دارند جریان اطلاعات و آزادی بیان را کنترل کنند.
در نگاه جهانی، این اقدام نشانه‌ای از فشار بیشتر بر حقوق بشر در افغانستان تلقی می‌شود.
تحلیل همدم‌نیوز
۱. گام جدید در کنترل فضای دیجیتال
به نظر می‌رسد طالبان از قطع کلی اینترنت به سمت روشی متمرکزتر یعنی فیلتر شبکه‌های اجتماعی رفته‌اند. این استراتژی دو مزیت دارد: آسیب عمومی کمتر — اما کنترل هدفمند بر صداهای مخالف یا مستقل.
۲. هدف اصلی: ساکت کردن زنان و منتقدان
زنان و دخترانی که فرصت کمی برای بیان دیدگاه و ارتباط با جهان بیرون دارند، در این قطعی بیشتر آسیب می‌بینند. اینترنت برای آن‌ها نه فقط ابزار اجتماعی، بلکه مسیر آموزش و استقلال است.
۳. تناقض در مواضع طالبان
طالبان رسماً کتمان می‌کند که ممنوعیتی اعمال کرده باشد و خاموشی را به خرابی کابل‌ها نسبت می‌دهند. اما سوابق قطع فیبر و تعطیلی اینترنت در ولایات مختلف نشان می‌دهد مسأله فنی نیست، بلکه اراده‌ای سیاسی است.
۴. ضرورت آگاهی و مقاومت دیجیتال
برای اهمیت، مردم به شبکه‌های امن‌تر، ابزارهای عبور از فیلترینگ و پشتیبانی از رسانه‌های مستقل نیاز دارند. سکوت نکردن، حتی با کلمات کوچک، حیاتی است.
سوال همدم‌نیوز برای شما:
به نظر شما، هدف اصلی طالبان از قطع شبکه‌های اجتماعی چیست؟
کنترل بیشتر بر اطلاع‌رسانی و رسانه
سرکوب صدای زنان و فعالان
وابستگی به فضای داخلی و کاهش تأثیر جهان خارج
ترکیبی از همه موارد بالا
گزینه یا نظر خود را در کامنت‌ها بنویسید.
اگر تجربه‌ای از قطع اینترنت یا استفاده از دور زدن فیلترینگ دارید، خوشحال می‌شویم داستان‌تان را با ما به اشتراک بگذارید.
