وزیران امور خارجه روسیه، چین، ایران و پاکستان در بیانیه‌ای مشترک، بار دیگر از طالبان خواستند که در افغانستان حکومتی فراگیر و همه‌شمول ایجاد کند. این بیانیه روز پنج‌شنبه، ۳ میزان، در حاشیه هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویارک صادر شد.
چهار کشور تأکید کرده‌اند که حاکمیت افغانستان باید بازتاب‌دهنده منافع و آرمان‌های تمام اقوام، گروه‌های مذهبی و اقشار جامعه باشد. آن‌ها ضمن تأکید بر رعایت حقوق همه شهروندان، راه‌حل بحران افغانستان را در چارچوب گفت‌وگوهای منطقه‌ای و چندجانبه مانند «فرمت مسکو»، «سازمان همکاری شانگهای» و نشست‌های منطقه‌ای دانسته‌اند.
این موضع‌گیری تازه در حالی مطرح می‌شود که روسیه، چین و ایران در گذشته نیز بارها طالبان را به سمت تشکیل حکومتی همه‌شمول تشویق کرده بودند، اما طالبان همواره مدعی است که ساختار فعلی‌اش «فراگیر» است.
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، تمام کرسی‌های کلیدی دولتی در اختیار نیروهای نزدیک به این گروه قرار گرفته و بسیاری از کارمندان متخصص، تحصیل‌کرده و باتجربه دولت پیشین کنار گذاشته شده‌اند. در تازه‌ترین گزارش سازمان ملل نیز آمده است که طالبان بیشتر مناصب دولتی را به مردان پشتون اختصاص داده و عملاً مشارکت زنان، اقلیت‌های قومی و جریان‌های سیاسی را حذف کرده است.
تحلیل همدم نیوز
اینکه چهار کشور همسایه و قدرت‌های منطقه‌ای بار دیگر بر «فراگیر بودن» حکومت در افغانستان تأکید کرده‌اند، نشان می‌دهد که مشکل مشروعیت سیاسی طالبان در سطح بین‌المللی همچنان پابرجاست.
با وجودی که طالبان در گفتار ادعا می‌کند حکومتش همه‌شمول است، اما حذف کامل زنان از عرصه‌های تصمیم‌گیری، کنارگذاشتن اقوام غیرپشتون، و بسته بودن درهای نظام به روی جریان‌های سیاسی خلاف این ادعا را نشان می‌دهد.
در عمل، افغانستان امروز با حکومتی تک‌قومی و تک‌جنسیتی روبه‌رو است که نه در داخل کشور از مشروعیت اجتماعی کافی برخوردار است و نه در بیرون توانسته است جایگاه دیپلماتیک به‌دست آورد. بیانیه امروز چهار کشور نشان می‌دهد که فشار منطقه‌ای بر طالبان رو به افزایش است، اما پرسش اصلی باقی می‌ماند: طالبان تا چه حد آماده تغییر در ساختار قدرت خود است؟
شما فکر می‌کنید طالبان در برابر این فشارها تن به تشکیل یک حکومت واقعاً همه‌شمول خواهد داد؟
بلی، طالبان برای کسب مشروعیت ناچار به تغییر خواهد شد.
نخیر، طالبان به ساختار کنونی وفادار خواهد ماند.
شاید، اما فقط در سطح نمایشی و نه واقعی.
