گزارش کامل — یونیسف:
به گزارش یونیسف، تا اوایل سال تحصیلی جدید ۲۰۲۵ تقریباً ۲٫۲ میلیون دختر نوجوان افغانستانی از تحصیل متوسطه به بالا محروم شده‌اند، به دلیل ممنوعیت رسمی تحصیل دختران بالای پایه ششم از زمان روی کار آمدن طالبان.
این محرومیت ادامه دارد: اگر ممنوعیت تحصیل دختران در سطح متوسطه ادامه پیدا کند، تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۴ میلیون دختر ممکن است از مورد تحصیل متوسطه محروم شوند.
یونسکو نیز تأکید می‌کند که افغانستان اکنون تنها کشوری است که دختران و زنان از تحصیلات متوسطه و عالی به طور کامل محروم شده‌اند.
عوامل بازگشت مهاجران و تأثیر بر تحصیل
طبق گزارش یونیسف، بیش از دو میلیون افغان در سال جاری از کشورهای همسایه — به‌ویژه ایران و پاکستان — بازگشته‌اند، که بخشی از آنها خانوادگانی هستند که با امید به ادامه زندگی یا کار مهاجرت کرده بودند.
این بازگشت گسترده فشارهایی به خدمات آموزشی و زیرساخت‌ها در مناطق بازگشت‌کننده وارد می‌کند؛ از جمله مشکلات تأمین معلم، امکانات مدرسه، حمل و نقل، و فضای آموزشی مناسب. دخترانی که پیش از بازگشت تا حدی فرصت آموزشی داشته‌اند، ممکن است پس از بازگشت نتوانند ادامه دهند. یونیسف هشدار داده که این بازگشت‌ها در شرایطی انجام می‌شود که ممنوعیت تحصیلات متوسطه هنوز پابرجاست و همین باعث محرومیت بیشتر دختران خواهد شد.
پیامدهای انسانی، اجتماعی و اقتصادی
محرومیت دختران از تحصیل پیامدهای گسترده دارد: خطر ازدواج زودهنگام، کاهش توانمندی‌ها برای ورود به بازار کار، افزایش فقر خانوادگی، مشکلات بهداشت روانی، و کاهش کیفیت مراقبت‌های بهداشتی — چون کمبود نیروی زن فارغ‌التحصیل بهداشتی می‌تواند خدمات اساساً مورد نیاز زنان و کودکان را تحت تأثیر قرار دهد.
همچنین از نظر ملی، خسارت اقتصادی بزرگی خواهد بود، زیرا بخش مهمی از جمعیت — یعنی دختران — توانایی مشارکت کامل در توسعه کشور را ندارند. کاهش توان علمی و تخصصی زنان به معنای کاهش ظرفیت کشور در بخش‌هایی مثل بهداشت، آموزش، مدیریت عمومی، و خدمات اجتماعی است. یونیسف هشدار داده است که تعداد مرگ و میر مادران و کودکان نیز به دلیل نبود نیروی آموزش‌دیده زن ممکن است افزایش یابد.
آمار و ارقام تکمیلی
تقریباً ۳٫۷ میلیون کودک افغان به طور کلی از تحصیل بازمانده‌اند، که ۶۰٪ از آنها دختران هستند.
در برنامه‌های آموزشی غیررسمی و مبتنی بر جامعه (Community-Based Education) تلاش شده تا بخشی از این نقصان جبران شود؛ یونیسف از طریق این برنامه‌ها برای حدود ۴۴۵ هزار کودک خدمات آموزشی فراهم کرده است، که ۶۴٪ آنها دختران‌اند.
همچنین گزارش شده است که تعطیلی مدارس متوسطه برای دختران باعث شده بیش از ۳ میلیارد ساعت آموزشی از دست برود — معادل زمانی که اگر این دختران در کلاس بودند، سپری می‌شد.
برای همدم‌نیوز و خوانندگانش چند پیشنهاد برای اقدام وجود دارد:
افزایش آگاهی عمومی
انتشار مقالات، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها با دختران محروم، معلمان زن و کارشناسان آموزش در داخل افغانستان و بیرون آن تا صدای این کودکان شنیده شود.
فشار دیپلماتیک بین‌المللی
دولت‌ها، سازمان‌های حقوق بشری و رسانه‌ها باید از طریق مجامع بین‌المللی، سازمان ملل، یونسکو و یونیسف و نیز روابط دوجانبه، از مقامات افغانستان بخواهند که تحصیل دختران را بدون قید و شرط بازگردانند.
حمایت از برنامه‌های جایگزین آموزشی
تشویق و مشارکت در طرح‌هایی مثل آموزش مبتنی بر جامعه، آموزش از راه دور، دوره‌های تسریع شده برای دختران محروم، فراهم کردن معلمان زن و تجهیزات آموزشی مناسب.
کمک مالی و فنی به نهادهای بین‌المللی و محلی
تقویت بودجه سازمان‌های کمک‌کننده به آموزش افغانان (UNICEF، UNESCO، NGOها) جهت گسترش برنامه‌ها در مناطق محروم.
پویش رسانه‌ای و اجتماعی
استفاده از شبکه‌های اجتماعی، کمپین‌ها، هشتگ‌ها، جلب توجه بین‌المللی با تصاویری انسانی، داستان‌های فردی تا مردم بیشتر احساس تعلق کنند و فشار عمومی افزون یابد.
صدای شما می‌تواند تفاوت بسازد!
این گزارش را بازنشر کنید، از ابتکارهای آموزشی حمایت نمایید و از نمایندگان سیاسی خود بخواهید اقدام کنند.
محروم‌کردن میلیون‌ها دختر افغان از حق بنیادین آموزش نه‌تنها یک بی‌عدالتی آشکار است، بلکه تهدیدی مستقیم برای آینده‌ی کل کشور به شمار می‌رود
