کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در تازه‌ترین گزارش خود هشدار داده است که زنان و دختران در افغانستان به‌صورت سیستماتیک از دسترسی به آموزش، اشتغال و مشارکت اجتماعی محروم شده‌اند. این وضعیت برای زنانی که از ایران و پاکستان به کشور بازگشته‌اند، به‌مراتب شدیدتر است.
کاهش دسترسی به خدمات اساسی
بر اساس داده‌های گزارش، از سال ۲۰۲۱ به این سو، دسترسی زنان بازگشت‌کننده به خدمات اساسی کاهش یافته است:
آب: ۲۱٪ زنان بازگشت‌کننده با مشکل دسترسی مواجه‌اند (در مقایسه با ۱۴٪ زنان غیرعودت‌کننده).
بهداشت عمومی: ۲۲٪ با موانع روبه‌رو هستند.
خدمات حقوقی: ۲۸٪ زنان بازگشت‌کننده امکان دسترسی ندارند.
کمیساریای عالی سازمان ملل تأکید کرده است که زنان بازگشت‌کننده بیشتر در انزوا قرار دارند و فشارهای روانی بالاتری را تجربه می‌کنند؛ تنها ۱۹٪ روزانه با زنان دیگر در تماس‌اند و ۴۰٪ وضعیت روانی خود را «بسیار بد» توصیف کرده‌اند.
وضعیت بحرانی زنان سرپرست خانوار
زنان سرپرست خانوار با مشکلات ویژه‌ای مواجه‌اند:
۶۱٪ از این خانواده‌ها ساعات کاری طولانی دارند که به رفاه‌شان آسیب می‌زند.
ناامنی غذایی در این خانواده‌ها بالاتر از خانوارهای مردسرپرست گزارش شده است.
موانع ادغام و نبود اسناد هویتی
نبود اسناد هویتی یکی از بزرگ‌ترین موانع ادغام زنان بازگشت‌کننده است؛ حدود دو خانوار از هر سه خانوار اعضای خود را بدون سند ملکی یا مدنی گزارش کرده‌اند. از دیگر موانع مهم، نیاز به همراهی محرم و ناآگاهی از روندهای اداری برای گرفتن تذکره ذکر شده است.
مشارکت محدود در تصمیم‌گیری‌های محلی
زنان در ساختارهای محلی حضور ناچیزی دارند و بیشتر تصمیم‌ها در دست مردان است. خانواده‌های بازگشت‌کننده نسبت به جامعه میزبان بیشتر از تهدید، محرومیت از خدمات و تبعیض شکایت کرده‌اند. همچنین خشونت خانگی و ازدواج اجباری در افغانستان اغلب گزارش نمی‌شود و زنان معمولاً به بزرگان محل یا خویشاوندان مراجعه می‌کنند نه به مراجع قانونی.
کاهش شدید دسترسی دختران به آموزش
گزارش نشان می‌دهد که دختران اجازه تحصیل تنها تا صنف ششم را دارند و عوامل مختلفی مانند ازدحام مدارس، دوری مسیر و ازدواج زودهنگام باعث ترک تحصیل آنان می‌شود.
راهکارهای پیشنهادی کمیساریای عالی سازمان ملل
برای عبور از این بحران، سازمان ملل توصیه کرده است:
همکاری با شوراهای محلی و رهبران مذهبی
افزایش آگاهی و خدمات ارجاعی
تقویت شبکه‌های روابط و حمایت‌های روانی
ارائه خدمات حقوقی زن‌محور و کمک‌های نقدی
ایجاد فرصت‌های معیشتی با همکاری سکتور خصوصی
تحلیل همدم نیوز
محدودیت‌ها در آموزش، کار و آزادی رفت‌وآمد زنان، عملاً زندگی روزمره آنان را فلج کرده است. افغانستان اکنون یکی از بدترین کشورهای دنیا برای زنان به‌شمار می‌رود؛ جایی که حقوق ابتدایی نیمی از جمعیت کشور به‌طور سازمان‌یافته نقض می‌شود. زنان بازگشت‌کننده، به‌ویژه، در شرایطی پیچیده‌تر از زنان غیرعودت‌کننده قرار دارند و بحران‌های اجتماعی و روانی آنان نیازمند توجه فوری نهادهای بین‌المللی و محلی است.
تعامل با مخاطب
نظر شما چیست؟ به نظر شما، نهادهای بین‌المللی چه اقداماتی می‌توانند سریع و مؤثر انجام دهند تا شرایط زنان بازگشت‌کننده در افغانستان بهبود یابد؟
دیدگاه خود را در کامنت‌ها با ما در میان بگذارید و این گزارش را با دوستان و خانواده به اشتراک بگذارید.
