خشکسالی در افغانستان
صندوق جمعیت سازمان‌ملل متحد روز یک‌شنبه از تخصیص ۱۶.۶ میلیون دالر برای کاهش اثرات خشکسالی در شمال و شمال‌شرق افغانستان از جمله ولایت تخار خبر داد.
این سازمان می‌گوید خشکسالی شدید، یکی از تهدیدهای جدی علیه سلامت مادران و کودکان است و باعث می‌شود دسترسی زنان باردار به آب آشامیدنی سالم، غذای مغذی و خدمات صحی ابتدایی به شدت کاهش یابد.
در گزارشی که با روایت زندگی یک زن جوان از تخار همراه است، بی‌بی نوریه، ۱۹ ساله از ولسوالی اشکمش، از ازدواج زودهنگام، تولد سه کودک در سنین پایین، و مبارزه با فقر و بی‌آبی روایت می‌کند. شوهر او دهقان است و این خانواده برای تأمین نیازهای ابتدایی روزمره با چالش‌های بزرگی روبه‌رو هستند.
صندوق جمعیت سازمان‌ملل برای نوریه و همسرش خدمات مشاوره‌ای و مراقبت قبل و بعد از زایمان را فراهم کرده و آنان را برای مواجهه با شرایط خشکسالی آموزش داده است.
زمینه و پیشینه
خشکسالی یکی از بحران‌های مزمن و تکرارشونده در افغانستان است که در سال‌های اخیر با تغییرات اقلیمی و بی‌توجهی حکومتی وخیم‌تر شده است.
طبق هشدار اخیر برنامه جهانی غذا، هزاران خانواده افغان در پی خشکسالی، روستاهای خود را ترک کرده‌اند و بسیاری از مناطق روستایی در حال تخلیه تدریجی هستند.
منابع سازمان‌ملل تأکید کرده‌اند که زنان باردار و کودکان در مناطق محروم، اولین قربانیان خشکسالی و سوءتغذیه‌اند.
تحلیل همدم‌نیوز
۱. بحران زیست‌محیطی با چهره زنانه
خشکسالی در افغانستان تنها مسئله‌ای زیست‌محیطی نیست؛ چهره انسانی آن، چهره‌ی زنانه است. دختران نوجوانی چون بی‌بی نوریه که در کودکی ازدواج کرده‌اند، اکنون در دل فقر، بی‌آبی و سوءتغذیه باردار می‌شوند و زندگی و سلامت‌شان در خطر جدی است.
۲. فروپاشی زنجیره خدمات بهداشتی
در بسیاری از مناطق افغانستان، به‌ویژه شمال و شمال‌شرق، زنجیره خدمات صحی عمومی عملاً از هم پاشیده است. زنان باردار بدون دسترسی به کلینیک، ماما یا حتی آب سالم، با احتمال بالای مرگ در دوران بارداری یا زایمان مواجه‌اند.
۳. کمک‌های بین‌المللی در برابر سیاست‌های غایب
در غیاب برنامه‌ریزی ملی یا حمایت حکومتی، تنها نهادهای بین‌المللی مانند سازمان‌ملل هستند که سعی می‌کنند این خلأ را پر کنند. اما کمک‌های مالی خارجی هرچند حیاتی، پاسخ بلندمدتی به بحران ساختاری نیستند.
۴. همبستگی زنان روستایی در برابر فاجعه زیست‌محیطی
گزارش صندوق جمعیت تنها درباره نوریه نیست، بلکه بازتابی است از صدها زن در مناطق محروم که با خشکسالی، فقر، تبعیض و رهاشدگی نهادی دست و پنجه نرم می‌کنند. آنها با کم‌ترین منابع، بیش‌ترین بار بحران را بر دوش دارند.
جمع‌بندی
در سکوت خبری درباره افغانستان، این گزارش سازمان‌ملل یادآور می‌شود که بحران‌هایی مانند خشکسالی، نه فقط طبیعت، که بدن زنان و کودکان فقیر را هدف گرفته است. هر دالر کمک بین‌المللی شاید چند روز زندگی را نجات دهد، اما راه‌حل نهایی، تغییر در نگاه به عدالت اقلیمی، خدمات عمومی و کرامت انسانی است.
