باشندگان مزار شریف و منابع آگاه در شرکت‌های مخابراتی می‌گویند که طالبان روز دوشنبه دسترسی به خدمات اینترنت وای‌فای در مزار شریف و اینترنت فایبر نوری در سرتاسر افغانستان را قطع کرده‌اند. به گفته منابع، این اقدام ممکن است بخشی از روند گسترده‌تر محدودسازی اینترنت پرسرعت در کشور باشد.
باشندگان مزار شریف گزارش داده‌اند که خدمات اینترنت کیبلی افغان‌تلکام و سایر شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت ثابت در این شهر قطع شده است، اما اینترنت تلفن‌های همراه هنوز فعال است.
دلیل محدودسازی از نگاه طالبان
بر اساس گفته منابع آگاه، طالبان پیش‌تر از شرکت‌های مخابراتی خواسته بودند که اپلیکیشن‌هایی مانند پابجی و تیک‌تاک و همچنین وبسایت‌های پورنوگرافی را مسدود کنند. با این حال، منابع گفته‌اند که هزینه فیلتر این خدمات بسیار سنگین است و ماهانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار دلار برآورد می‌شود.
حاجی زید، سخنگوی والی طالبان در بلخ، این گزارش را تایید کرد و گفت: «استفاده از اینترنت فایبر نوری با فرمان هبت‌الله آخندزاده ممنوع شده است. بعد از این برای جلوگیری از منکرات از فایبر نوری استفاده نخواهد شد و به دنبال جایگزینی آن هستیم».
بر اساس گزارش‌های رسیده از منابع شرکت‌های مخابراتی، اینترنت فایبر نوری از حدود سه هفته پیش در سرتاسر افغانستان قطع شده است و محدودیت‌های جدید، دسترسی کاربران به خدمات وای‌فای در مزار شریف را نیز شامل شده است.
پیامدها و واکنش‌ها
این محدودیت‌ها تأثیر گسترده‌ای بر زندگی روزمره و فعالیت‌های اقتصادی، آموزشی و فرهنگی مردم افغانستان داشته است:
دانشجویان و آموزگاران دسترسی به منابع آموزشی آنلاین و کلاس‌های مجازی را از دست داده‌اند.
کسب‌وکارهای کوچک و فروشگاه‌های آنلاین در شهرهای بزرگ مانند مزار شریف با مشکلات جدی در انجام تراکنش‌ها و خدمات مشتری مواجه شده‌اند.
خبرگزاری‌ها، روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی نیز در دسترسی به اخبار و اطلاعات مستقل محدود شده‌اند، که نگرانی‌ها درباره افزایش کنترل اطلاعات و سانسور را شدت می‌بخشد.
تحلیل کارشناسان
کارشناسان فناوری اطلاعات می‌گویند قطع اینترنت ثابت نشان‌دهنده سیاست هدفمند طالبان برای کنترل محتوا و محدود کردن دسترسی به اینترنت پرسرعت است.
یکی از منابع گفته است: «قطع اینترنت فایبر نوری باعث می‌شود کاربران به اینترنت موبایل محدود شوند، که سرعت پایین‌تر و کنترل آسان‌تری دارد».
همچنین، محدودیت‌های اینترنت می‌تواند به افزایش مهاجرت دیجیتال و خروج نخبگان فناوری از افغانستان منجر شود، زیرا بسیاری از افراد و شرکت‌ها دیگر قادر به فعالیت حرفه‌ای آنلاین نیستند.
پیشینه محدودسازی اینترنت در افغانستان
این اقدام جدید طالبان ادامه سیاست‌های قبلی محدودسازی اینترنت است. پیش‌تر شبکه‌های اجتماعی و برخی اپلیکیشن‌ها در کابل و هرات فیلتر شده بودند، و کاربران همواره با محدودیت‌های مشابه مواجه بوده‌اند. قطع اینترنت وای‌فای در مزار شریف دومین اقدام گسترده بعد از این محدودیت‌ها به شمار می‌رود.
نتیجه‌گیری
کارشناسان و منابع محلی هشدار می‌دهند که این محدودیت‌ها می‌تواند توسعه کسب‌وکار، آموزش آنلاین و آزادی رسانه‌ای در افغانستان را به شدت کاهش دهد و زندگی روزمره مردم را تحت تاثیر قرار دهد.
همدم نیوز ادامه این روند و تأثیرات آن بر جامعه، اقتصاد و آموزش آنلاین افغانستان را رصد می‌کند و گزارش‌های بعدی در این زمینه منتشر خواهد شد.
