ژنو | همدم نیوز – شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد روز دوشنبه، ۱۴ میزان ۲۰۲۵، قطعنامهای برای ایجاد سازوکار مستقل تحقیق و بررسی نقض حقوق بشر در افغانستان تصویب کرد. این سازوکار با هدف مستندسازی موارد نقض حقوق بشر و فراهم آوردن زمینه برای گزارشدهی، دادخواهی و محاکمه عاملان نقض حقوق بشر ایجاد شده است.
ملک ستیز، پژوهشگر حقوق و روابط بینالملل، تصویب این سازوکار را «گامی حیاتی برای حسابدهی عاملان نقض حقوق بشر در افغانستان» توصیف کرده و گفته است:
«این خواسته اصلی فعالان حقوق بشر افغانستان بود که با اکثریت آرا در شورای حقوق بشر سازمان ملل تصویب شد.»
وی افزود که یک گروه کاری متخصص تشکیل خواهد شد تا بخشهای مهم حقوق بشر در افغانستان را زیر چتر حمایتی ملل متحد قرار دهد، موارد نقض حقوق بشر را مستندسازی کند و در صورت لزوم، پروندهها را به دادگاه بینالمللی جزایی و دیوان بینالمللی عدالت ارجاع دهد.
فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان در سازمان دیدهبان حقوقبشر، آغاز این تحقیق را «گامی مهم برای شکستن چرخه چند دههای مصونیت از مجازات» خواند و گفت:
«اگر این اقدام باعث شود حتی یک فرمانده محلی پیش از ارتکاب تخلف به فکر عواقب آن باشد، ارزشش را دارد.»
برخلاف اکثریت اعضای شورای حقوق بشر، چین از تصویب این سازوکار حمایت نکرد. نماینده چین در ژنو اظهار داشت که قطعنامه «پیشرفتهای مثبت بهدست آمده در افغانستان را نادیده گرفته و تعادل در بیان آن رعایت نشده است.» او همچنین افزود که این سازوکار «برخلاف تلاشهای شورا برای افزایش کارایی از طریق اصلاحات است» و «رضایت کشورش را ندارد.»
نماینده افغانستان در شورای حقوق بشر، نصیر اندیشه، تصویب این سازوکار را گامی مهم برای مردم افغانستان توصیف کرد و گفت:
«این اقدام نشان میدهد طالبان در عرصه بینالمللی هیچ جایگاهی ندارد و ارتباطات برخی کشورها با آنها صرفاً کوتاهمدت و معاملهای است.»
وی همچنین از جامعه مدنی، جنبش زنان و نهادهای داخلی و بینالمللی که در ایجاد این سازوکار مستقل تحقیق کمک کردهاند، تقدیر کرد و آن را «یک قدم استوار و عملی در راه اعاده حقوق مردم افغانستان» خواند.
تحلیل همدم نیوز
تصویب این سازوکار، پیام روشنی به طالبان و حامیان احتمالی آنها ارسال میکند: جامعه بینالمللی، علیرغم تلاش برخی کشورها برای ایجاد روابط کوتاهمدت با طالبان، همچنان به نقض حقوق بشر پاسخ خواهد داد.
از سوی دیگر، مخالفت چین نشان میدهد که برخی قدرتها همچنان ترجیح میدهند بر رویکرد توسعه و ثبات اقتصادی افغانستان تأکید کنند و فشار حقوق بشری مستقیم را محدود کنند. این موضوع، نشانگر تضاد دیدگاهها در شورای حقوق بشر و اهمیت حضور فعال سازمانهای مدنی و حقوق بشری در سطح بینالمللی است.
با ایجاد این سازوکار، حتی تهدید روانی برای عاملان احتمالی نقض حقوق بشر ایجاد میشود و میتواند تا حدی چرخه مصونیت از مجازات در افغانستان را بشکند. اما موفقیت این طرح بستگی به اجرای دقیق مستندسازی و پیگیری قانونی پروندهها در دادگاههای بینالمللی دارد.
تعامل با مخاطب
همدم نیوز از شما میخواهد نظر خود را درباره این اقدام شورای حقوق بشر به اشتراک بگذارید:
1. به نظر شما تصویب این سازوکار میتواند حقوق مردم افغانستان را بهطور واقعی تأمین کند؟
بله
خیر
مطمئن نیستم
2. از دید شما، مخالفت چین با این قطعنامه چه تاثیری بر اثربخشی سازوکار تحقیق خواهد گذاشت؟
مانع جدی است
تاثیری ندارد
تاثیر محدود
3. شما چه اقدامی را برای حمایت از حقوق بشر در افغانستان مؤثر میدانید؟
فشار بینالمللی و تحریم
حمایت از نهادهای مدنی و حقوق بشری
آموزش و آگاهیبخشی در داخل افغانستان
