شماری از زنان تحصیلکرده و کارمندان حکومت پیشین در ولایت بلخ به دلیل وضعیت بد اقتصادی ناگزیر شدهاند تا جاروب به دست گیرند و در چوکات شهرداری جادهها را جاروبکشی کنند. برخی از این خانمها که در بخشهای علوم دینی، قابلهگی عالی و ادبیات انگلیسی تحصیل کردهاند، میگویند که پس از سقوط حکومت پیشین در وضعیت بد اقتصادی قرار گرفته و مجبور به انجام کارهای شاق شدهاند. این زنان در قالب برنامه توسعه سازمان ملل در شمال کشور شامل کار در اداره شهرداری ولایت بلخ شدهاند. برنامه توسعه سازمان ملل میگوید که در یک ماه گذشته برای ۶۰۰ زن در بلخ زمینه کار را فراهم کرده است؛ زنان نیازمندی که بیشترشان تنها نانآور خانوادههایشان هستند. این زنان در سه دوره نه روزه به کار گماشته شدهاند تا جادههای شهر مزار شریف را از وجود کثافات پاک کنند. در میان این زنان، شماری هستند که سالها عمرشان را در فراگیری علم و دانش سپری کردهاند؛ اما اکنون مجبورند برای پیدا کردن لقمه نانی آستین بالا بزنند و با شکم گرسنه و لب تشنه جادههای بلخ را از وجود کثافات پاک کنند.
راضیه، بانوی جوانی است که از رشته قابلهگی عالی فارغ شده، اما نتوانسته در یکی از نهادهای صحی وظیفه پیدا کند. وی که برای پیدا کردن وظیفه سرگردانیهای زیادی را متقبل شده، میگوید: ((نهتنها من، بلکه مشکل بیشتر جوانان تحصیلیافته در کشور نبود کار است. من به چندین نهاد سیوی دادم، چندین شفاخانه را گشتم، اما وظیفه پیدا نشد. تصمیم گرفتم برای کمک به خانوادهام هر کاری انجام دهم. به همان دلیل آمدم و در این برنامه ثبت نام کردم.))
فوزیه (نام مستعار) کارمند یکی از ادارات دولتی حکومت پیشین بوده و اکنون بیکار شده است. زمانی که از وی در مورد زندهگی و مشکلاتش پرسیدم، اشک در چشمانش حلقه زد و گفت:
((من کارمند دولت بودم، اما اکنون کاری وجود ندارد. من از حکومت و نهادهای کمکرسان میخواهم که برای ما زمینه کار را فراهم کنند. به ما خیرات ندهند، کار بدهند. دو کودکم مریض است، اما من توانایی مالی ندارم که پیش داکتر ببرم. لحافشان را فروختم و برایشان نان آوردم. از دکانها قرضدار شدم، چه باید کنم؟))
از سویی هم مسوولان برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) در ولایت بلخ میگویند که این زنان برای تنظیف و صفایی شهر مزار شریف به کار گرفته شدهاند که روزانه در بدل کارشان ۵۰۰ افغانی دریافت میکنند. حفیظالله روحانی، هماهنگکننده برنامه آبادی دفتر UNDP در بلخ گفت: «ما واقعاً یک تعداد معدود را تحت پوشش قرار دادیم. ما تنها ۶۰۰ زن نیازمند پنج ناحیه شهر مزارشریف را در ۲۷ روز کاری تحت پوشش داریم و در نواحی دیگر نیازمندیها بیش از حد است و هر روز با ما تماس میگیرند و خواهان ادامه این برنامه هستند.» تطبیقکنندگان این برنامه همچنان میگویند که تلاش دارند تا با کمک سازمان ملل زمینههای بیشتر اشتغالزایی را برای زنان فراهم کنند.
با تسلط طالبان بر کشور، فقر و بیکاری بهصورت کمسابقه گسترش یافت. بخشی از قربانیان اصلی این دو معضل در کشور، زنان هستند. طالبان با ایجاد محدودیتهای زیاد در برابر حق کار و حق تحصیل زنان، مشکلات آنان را چندین برابر کردهاند.