افغانستان که دههها به دنبال دسترسی امن به مسیرهای ترانزیتی برای تجارت و واردات کالاهای حیاتی بود، اکنون بار دیگر با محدودیتهای جدی روبهرو شده است. دولت آمریکا اعلام کرده است که معافیت تحریمی بندر جابهار در ایران از ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۵ (۷ میزان ۱۴۰۴) لغو خواهد شد. طبق این تصمیم، افراد و شرکتهایی که در این بندر فعالیت کنند ممکن است خود را در معرض تحریمهای آمریکا قرار دهند.
بندر جابهار سالها بهعنوان مسیر کلیدی تجارت افغانستان شناخته میشد. حدود ۲۰٪ صادرات تاجران افغان از این بندر انجام میشد و کالاهایی مانند غلات، دارو و سایر مایحتاج حیاتی از هند و سایر کشورها به افغانستان از این مسیر وارد میشد. لغو معافیت، یکی از مهمترین شاهراههای تجاری کشور را تحت تاثیر قرار میدهد و ایجاد مسیرهای جایگزین با مشکلات جدی همراه خواهد بود.
این وضعیت، یادآور تاریخی است که افغانستان ۷۰ سال پیش از آمریکا درخواست همکاری برای احداث راه ترانزیتی از جابهار کرده بود، اما آن زمان آمریکا و ایران این درخواست را «غیرعملی از نظر اقتصادی» دانستند. اکنون، به دلیل تحریمهای آمریکا علیه ایران، بار دیگر دست افغانستان از این مسیر کوتاه شده است.
اهمیت هند و توسعه بندر جابهار
طرح توسعه بندر جابهار و زیرساختهای ترانزیتی آن بر عهده هند است. پیش از لغو معافیت، هند برنامه داشت با تکمیل طرح توسعه، مبادلات اقتصادی خود با کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان را گسترش دهد. نارندرا مودی، نخستوزیر هند، جابهار را «دروازه طلایی افغانستان به آسیا و بازارهای منطقه» توصیف کرده بود. اکنون نگرانی هند نیز از پیامدهای لغو معافیت افزایش یافته است و وزارت خارجه این کشور در حال بررسی وضعیت است.
تحلیل همدم نیوز
لغو این معافیت تحریمی میتواند پیامدهای جدی برای اقتصاد و زندگی روزمره مردم افغانستان داشته باشد:
محدود شدن دسترسی افغانستان به کالاهای حیاتی و مواد اولیه، به ویژه دارو و غلات.
کندی یا توقف طرحهای توسعهای هند برای تقویت روابط اقتصادی افغانستان با منطقه.
افزایش وابستگی افغانستان به مسیرهای پرریسک از جمله پاکستان، که سابقه مسدود کردن مسیرها را دارد.
تهدید امنیت غذایی و افزایش فشار اقتصادی بر خانوادهها و تاجران افغان.
به نظر میرسد تصمیم آمریکا بخشی از سیاست فشار حداکثری بر ایران باشد، اما بدون شک افغانستان بزرگترین متضرر این تصمیم است. سالها تلاش برای ایجاد مسیر امن تجاری به یکباره به چالش کشیده شده و آینده اتصال منطقهای کشور در هالهای از ابهام قرار گرفته است.
همدم نیوز از شما میخواهد نظر بدهید
آیا افغانستان میتواند مسیرهای جایگزین پیدا کند؟ و یا این تصمیم آمریکا آینده تجارت و اقتصاد افغانستان را بیشتر تحت تاثیر قرار میدهد؟
در کامنتها بنویسید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید
